Türkiye’nin önemli sosyolog ve siyaset bilimcisi: Şerif Mardin

2017 yılında kaybettiğimiz düşünürümüz Türkiye tarihi açısından önemli çalışmaları bulunan bir isimdir. İdeoloji adlı kitabı “ideolojik” fikirlerin tarihsel gelişiminden tutunda neden bir ideolojinin bir toplumda etki görüp başka bir toplumda etki görmemesi gibi birçok sorunu sağlam kaynaklardan araştırmıştır.

Bugün ideoloji, toplum, kitle hareketleri gibi durumları bilmek yalnızca ders içerikli metinleri okumak anlamına geliyor. Somut şeylerle yaşamayı ve sadece onları okumayı o kadar benimsemişiz ki soyut olan ve bizi yönlendiren durumlara karşı nasıl manipüle edildiğimizi gösteren şeyleri okumakta eksik kalmışız. Bu yüzden “ideoloji” hep olumsuz çağrı yapmış ve uzak durulası bir kavram olarak karşımıza çıkmıştır. Asıl olanın ise düşünmek değil ne düşündüğünü bilmek ve onu tanımak olduğunu unutmuşuz. Bu anlamda okumalarımıza yer yer bu içerikte kitapları almamız gerektiğini düşünüyorum.

Şerif Mardin, ideoloji kitabında kapitalist süreçten, Marksist teorilerden, entelektüel ve aydın kavramlarının farkından, Osmanlı’dan söz ederek Türkiye’nin de içinde bulunduğu durumlara da açıklamalar getirmiştir. Kitabın dili herkesin rahatlıkla okuyacağı türden bir anlatıma sahiptir.

İdeolojilerin bir özelliği de etkin oldukları insan gruplarında çok inatla savunulan, kan dökme pahasına da olsa vazgeçilmeyen inançlar olarak yerleşmeleridir.

Bugün bu sözün ağırlığını hissettiğimizi düşünüyorum. Yeni Zelanda’da yapılan saldırının arkasında yatan ideoloji de aslında vazgeçilmeyen inançlardan oluşmakta ve kendi ideolojisini öteki üzerinde üstün kılma anlayışına dayanmaktadır. İdeoloji bu anlamda dikkat edilmesi gereken, tartışılması gereken, okunması gereken ama asla yabancı kalınmaması gereken bir kavramdır. Aksi takdirde bilinçlenmedikçe ”ideolojiler insanlara mal olacaktır.”

İdeoloji
Şerif Mardin
İletişim Yayınları
197 sayfa, 2018