Polisiye Romanların Kraliçesi: Agatha Christie
1890 yılında doğdu. İngiliz yazar Christie, popüler edebiyatın en önemli isimlerinden biri ve dedektif Hercule Poirot tipinin yaratıcısıdır. Babası Frederick Alvah Millet, Agatha henüz küçük yastayken öldü. Annesi tarafından evde eğitilen küçük kız, yalnız bir çocukluk geçirdi. Küçük yasta öyküler yazmaya başladı. 16 yaşındayken müzik öğrenimi görmek üzere Paris’e yollandıysa da kısa sürede bundan vazgeçti.
Ciddi anlamda ilk edebi denemeleri, duygusal konuları ele alan öyküler oldu. 1914’te Archibald Christie adlı bir doktorla evlendi ve yeniden Fransa’ya gitti. Oradayken vakit geçirmek üzere okuduğu dedektif öykülerinin daha iyilerini yazabileceğini düşünerek ilk polis romanı olan The Mysterous Affair at Styles’i (Styles’daki Esrarengiz Olay) yazdı.
Kitap çeşitli yayın evinlerince geri çevrildikten sonra 1920’de Bodley Head Yayınevi tarafından kabul edildi. Styles, Agatha Christie’nin ilk Hercule Poirot romanıdır. Hercule Poirot, zekası, espri yeteneği, keskin gözlemciliği ve Avrupalı inceliği ile seçkinleşen Belçikalı bir dedektiftir. Cinayetleri “küçük gri hücreler” dediği beynini kullanarak çözmesi ve bu arada da İngiliz yüksek sınıfının özel yaşamının saklı yönlerini ortaya dökmesi ile tanınır.
Agatha Christie’nin arka arkaya yazmaya başladığı polis romanları Poirot tipine uluslararası ün kazandırdı. Yazar ayrıca Miss Marple adını verdiği bir tip daha yarattı. Sevimli bir yaşlı kız olan amatör dedektif Miss Marple da çok tutuldu. 1928’de ilk kocasından boşanıp Max Mallowan’le evlendikten sonra birçok ülke gezip görme fırsatı bulan Christie’nin romanları 1930’larda çoğunlukla uluslararası mekânlarda geçmeye başladı.
Hayranlarınca her kitabi beğenilmekle birlikte, Agatha Christie’nin edebi kaygılarla yazdığı bazı romanlar eleştirmenlerin de dikkatini çekti. Örneğin Roger Ackroyd Öldürüldü romanının anlatıcısı katilin kendisidir. On Küçük Zenci ise polis romanının klasikleri arasındadır. Ölümünden sonra yayınlanan Son Perde ise yazar, ilk romanının geçtigi mekân olan Styles’daki eve döner ve cinayeti Harcule Poirot’ya isletir. Agatha Christie, İngiliz töre romanı geleneğinde yazığı polis romanları ile dünya edebiyatında kendine özgü bir yerin sahibi olmuştur.
Yazar, 1976 yılında öldü. Agatha Christie, 1926’da altıncı romanı olan Roger Ackroyd Öldürüldü yayınlanana kadar tanınmış bir isim olmadı. Bu roman yalnız onun değişik tipi dedektif Hercule Poirot’yu ortaya çıkarmakla kalmadı, tamamen farklı cinayet ağıyla dedektif romanlarında bir devrim yarattı. İngiltere’nin kırsal kesimlerinden Torquay’da doğan ve bu bölgenin özelliklerini romanlarında kullanan Christie bütün yaşamı boyunca, en fazla Orta Doğu’ya olmak özere birçok yolculuk yaptı.
Bu, romanlarının bir kısmında da kendini gösterir. Poirot’nun yani sıra Miss Jane Marple’ı da yarattı, bu kişilik Mrs Mc Gillcuddy Ne Gördü gibi bazı romanlarında cinayetleri çözdü. Christie, romanlarının yanında Fare Kapanı ve Davanın Tanığı gibi oyunlar da yazdı.
Dedektifleri
Hercule Poirot: Şişman ve hareket yoksunu bir kişidir. Cinayet işlenir, öldürülecek kimse öldürülür ve Poirot, tam beklendiği anda ortaya çıkar. Zekası, espri yeteneği, keskin gözlemciliği ve Avrupalı inceliği ile seçkinleşen Belçikalı bir dedektiftir. Miss Jane Marple: Sevimli bir yaşlı kız ve amatör dedektiftir. Ayrıca, Agatha Christie’nin bazı romanlarında karşımıza çıkan amatör dedektifler Tommy ve Tuppence çifti ile yazar Ariadne Oliver karakterleri de vardır.
Eserleri
16.50 Treni, Acı Kahve, Bağdat’a Geldiler, Beklenmeyen Misafir, Beş Küçük Domuz, Beşinci Kadın, Briç Masasında Cinayet, Büyük Dörtler, Cesetler Merdiveni, Cinayet Alfabesi, Cinayetler, Oteli, Doğu Ekspresinde Cinayet, Elmayı Yılan Isırdı, Farek Kapanı, Filller de Hatırlar, Hercule Poirot İz Üzerinde, Işıklar Sönünce, İskemlede Beş Ceset, Kanatların Çağrısı, Köşkteki Esrar, Mavi Trenin Esrarı, Nil’de Ölüm, Noel’de Cinayet, On Küçük Zenci, Ölüm Diken Üstünde, Ölüm Oyunu, Ölümün Tam Zamanı, Porsuk Ağacı Cinayeti, Roger Acyroyd Cinayeti, Sevimli Örümcek, Sıfıra Doğru, Son Haber, Sonuncu Kurban, Şampanyadaki Zehir, Üç Perdelik Cinayet, Üç Yanlış Üç Ceset, Üçüncü Kız, Ve Perde İndi, Zehiri Kim Verdi.
