Değişim

2012 yılında Nobel Edebiyat Ödülü kazanan Mo Yan’ın, Çin’deki siyasi, ekonomik ve toplumsal yaşamda oluşan değişimleri otobiyografik şekilde anlattığı kitabıdır “Değişim”.

2005 yılında tanıştığı eidtörün teklifi üzerine kitabını yazmaya karar verir. 1969 yılında 10 yaşlarındaki çocukluğundan 2000 li yıllara kadar olan değişimi kendi gözüyle, okuyucuyla sohbet eder havada anlatmaktadır.

Yazar, okulu çok sevdiğini ancak o günkü koşullarda çok da iyi eğitim almadıklarını hatta, işlediği bir kabahat sebebiyle okuldan atılmasına rağmen zorla derslere devam ettiğini dile getirmektedir. Okulu sevme sebeplerinden biri harflerin büyüsüdür. Kitapları o zamanlar bile çekici bulmuştur.

Yoksul bir yaşantıları olduğundan bahseden Mo Yan, bulunduğu yerdeki en zengin adamın sahip olduğu eski kamyonun onlar için ulaşılmaz bir hayal olduğunu dile getirmektedir.

Bir fabrikada komik bir ücrete çalışmasına rağmen kendini varlıklı biri hissettiğini dile getirir, çünkü beyaz eldivenleri vardır. Orduya asker alımı ile birlikte fabrikada çalışmaktan iyidir deyip orduya girer ve orada lise düzeyinde olacak kadar eğitimini geliştirir. Sonrasında da üniversiteye girer. Mo Yan kendi hayatını aslında bulunduğu koşullara göre anlatmakla birlikte yakın çevresindeki insanların yaşadığı değişimlere de değinmektedir.

Ülkesinin içinde bulunduğu siyasi ve ekonomik sürece de yer vermektedir.
“Dünyada ölümsüzlere yer olmadığını anlamıştım o zaman, rüyamızda bile görsek inanamazdık Başkan Mao’nun bir öleceğine ama olan olmuştu işte. Başkan Mao öldüğünde Çin’in bittiğini düşünmüştük, oysa onun ölümünden iki sene sonra Çin’in hiç bitmediğini, aksine yavaş yavaş daha iyi olmaya başladığını gördük. Üniversiteler kapılarını yeniden açtı, köylerdeki toprak ağaları ve zengin köylüler uzun süredir takmak zorunda oldukları o ahmak şapkalarını çıkardılar, köylü aileler daha iyi besleniyorlardı artık..”

Eşiyle olan yaşantısı ve çocuklarının eğitimine verdiği önemde dikkat çekicidir.
Kitapta üç ayrı döneme gidip gelerek anlatım yapılmıştır. Mo Yan kendi çocukluğundan bahsederken anlattığı kişi veya yerlerin 2000 li yıllarına veya 80-90 lı yıllarına da atıfta bulunarak karşılaştırmalar yapmıştır. Anlatımlarında uzun cümleler yer almaktadır.

“Yüksek lisansı bitirince yüksek lisans diploması alabilecektim ama çoktan meşhur bir yazardım artık ve edebiyatın ne demek olduğunu aşağı yukarı çözmüştüm bile, bir yazar için önemli olanın akademik kariyer değil de yazdıklarının gücü olduğunu biliyordum, işte bu yüzden başlarda okula kayıt olmayı düşünmedim hiç…”

Değişim
Mo Yan
94 Sayfa, 2016
Can Yayınları