Bir Şeftali Bin Şeftali

Samed Behrengi, 1939 yılının Haziran ayında Güney Azerbaycan’ın Tebriz kendinde doğmuştur. Öğretmenlik okulunu bitirdiği zaman yine kendi gibi yoksul olan köylerde öğretmenliğe başlamıştır. Masallar ve hikâyeleriyle çocuklara hayatı anlatmaya çalışmıştır. En çok bilinen eseri özgür ruhlu “Küçük Kara Balık” olmasına rağmen ben kendi hayat mücadelesini anlatan “Bir Şeftali Bin Şeftali” kitabını daha çok seviyorum.

Yazar kitabında intak sanatını kullanarak bir şeftalinin gözlemlerini, duygularını bize aktarıyor. Kitap, bahçıvanın şeftali vermiyor, diye onu kesmek istemesiyle başlıyor, daha sonra ağacın neden meyve vermediği okuyoruz.

Annesinin güvenli dallarında nasıl büyüdüğünü, annesinin öğütlerini dinliyoruz. Olgunlaşıp dalından koparılması ile zengin köy ağasının şımarık kızına olan yolculuğu başlıyor. Yanlışlıkla yere düşmesi ile yoksul aile çocukları olan Ali ve Polat’ın eline geçerek seviniyor. Kurak topraklarda yaşayan ve bir meyveye bile muhtaç olan bu çocuklar aralarında paylaştığı şeftaliyi yedikten sonra çekirdeğini ekerek yeni bir şeftali ağacına sahip olmanın hayallerini kuruyor.

Bu yolculuğunun her bir detayını anlatıyor şeftali tohumu. Kendi umudunu, çocukların umudunu, etraftaki iyilikleri ve kötülükleri, çekirdekten nasıl bir fidana dönüştüğünü…

Bir çekirdek ile bir fidan arasında ne fark vardır? Çekirdek bir sondur. Değişmezse çürüyüp gider. Oysa bir fidanı bekleyen harika bir gelecek vardır. Her şey her an değişiyor. Bu değişiklikleri dikkatle izlerseniz, görürsünüz ki eski şeyler yeni şeyler olmuşlar.

Çekirdek artık fidana dönmüştür, çocuklar bir ağaca sahip olmanın mutluluğu ile avuçları ile su taşıyarak, rüzgârdan kırılmasın diye kenarına dal parçası tutturarak, donmasın diye gövdesini samanlarla sararak emek emek büyütüyorlar fidanı. Bir şeftali çekirdeğinden gelen fidan çocuklara bin şeftali vermek için çabalıyor. Ama bir gün Polat yalnız başına geliyor ve üzüntüsünü ağaca anlatıp köyden gitmeye karar verdiği söylüyor. Açgözlü ve zengin bir ağaya uşaklık eden, para için köylülere düşman olan bahçıvanın eline geçen şeftali fidanı, bir bir meyvelerini düşürüp hayata küsüyor.

Behrengi, bu kitabında şeftalinin öyküsünü anlatırken ezen ve ezilen tarafların içinde bulunduğu duruma da değinmiş. Korkusuz ve kararlı olmak, değer verip sahip çıkmak gibi konulara vurgu yaparak okuyan çocuğun kendi çıkarımlarını yapmasına fırsat vermiş. Toprağın, güneşin, suyun önemini anlatmış. Bir çekirdeğin değişimi ile çocuklara geleceğin şekil değiştirdiğini vurgulamak istemiş.

Kısacık masal tadındaki hikâyeye çok şey sığdırmış yazar. Kitabın içeriği anlamak için sanırım okur çocuk yaşının 8 yaş üstü olması gerekiyor ve tabii çocuklardan önce büyüklerin okumasını isterim. İçindeki değer kavramları hayatımızın bir bütününü kapsıyor.

“Canım kızım, eğer güneş bize küserse, yeryüzünde ne bir bitki ne de bir hayvan kalır. Hayat durur bizim için”

Bir Şeftali Bin Şeftali
Samed Behrengi
Yakamoz Yayınları
Türkçesi : Tanıl Yaşar
60 sayfa, 2015