Bir Kedi Bir Adam Bir Ölüm

Zülfü Livaneli’nin 70li yıllarda kaleme aldığı ancak 2000li yıllarda tamamladığı romanı, birden çok konu ve öğesi ile hem tarihsel bir süreci anlatmakta hem de psikolojik bir roman olarak kendini göstermektedir.

Kitabın son sayfalarında ise yazarla kitap üzerine yapılan söyleşi yer almaktadır ki zihninizde kitaba dair oluşan soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Kitap ismi meçhul bir yazarın kitabın ana karakteri Sami Baran ‘ın hayatını roman olarak yazması ve bunun üzerine Sami Baran’ın yazarın yazdığı bölümlere karşılık yaşamındaki gerçekleri anlattığı çapraz bir kurguyla yazılmıştır.

Sami Baran, üniversite yıllarında ülkede yaşanan siyasi olaylar ve nişanlısı Filiz’in ölümü sebebiyle ülkeden ayrılır ve İsveç’e gider.

Isveç, o dönemde farklı ülkelerden siyasi veya başka sebeplerle sığınan veya sürgün edilen mültecilerin ülkesi halindedir Yazarın üzerinde durduğu ve günümüzde de güncelliğini koruyan bir konu da “mülteciliktir.”

Sami’nin Isveç ‘te kaldığı ve geneli mültecilerin yaşadığı evde, hem kişilerin hem de kendi psikolojisini de yansıttığı durumların anlatıldığı ilginç bölümler bulunmaktadır.

Mültecilikle bağlantılı olarak da üzerinde durduğu bir diğer noktada da “anadil”.

“Belki de anadil sebep oluyordu bütün bunlara. Anadil öyle bir şeydi ki aynı şeyi başka dilde söylediğinde bütün anlamı, rengi, kokusu yitip gidiyordu. “

Sami, yaşadığı hezeyanlar ve bunların sonucunda İsveç’te bir hastanede tedavi görmeye başlar. Hastanede gördüğü bir adam ise onun tüm geçmişinin sebebi olan adamdır. Nefret ettiği adamla aynı yerdedir artık. Öldürmek ve bağışlamak arasında hükmün elinde olduğu Sami’yi zor bir süreç beklemektedir.

Kitabın üzerinde düşündürdüğü nokta “insan neye göre haklıdır?” Yaptıklarımız öyle göstermese de gerçekte ne kadar masumuz okuyucu?

Kitabın edebi anlatımı , akıcı bir dilinin olması; konu itibariyle benzer içerikteki eserlere göre hem psikolojik hem zihinsel boyutta okuyucuyu içine çeken bir yapıya sahiptir.

Kitap 2001’de Yunus Nadi Roman Ödülünü almıştır.

Kitapla ilgili bir detay, kronoloji. Kitabı 1974’te yazmaya başladığını ve 29 yılda bitirdiğini söyleyen yazarın kitabının ilk basım tarihi 2001’dir. Ancak “bu roman benim için şimdi bitti” diyerek son şeklini 2003’te verdiğini belirtmektedir. Eğer daha önceki baskı halleriyle okudu iseniz yeni haliyle tekrar bakmanızı önerebilirim. Kitap, Livaneli’nin kendi yaşamından da izler taşımaktadır.

Benim için ölmeden önce okunması gerekenler listesinde yer alması gereken bir eserdir.

Bir Kedi Bir Adam Bir Ölüm
Zülfü Livaneli
Doğan Kitap
215 sayfa, 2016